تاریخچه زبان ترکی استانبولی و ترکی آذری
ریشه این دو زبان یکی می‌باشد. تفاوت بیشتر در لهجه است. در قدیم این دو زبان شباهت‌های بیشتری با هم داشتند؛ اما پس از پایان عمر امپراطوری عثمانی، تفاوتهایی بین دو زبان استانبولی و آذری ظاهر شد. همچنین در گذشته به زبان ترکی استانبولی، ترکی عثمانی گفته می‌شد. در سال 1928 همزمان با جنبش زبانی، زبان ترکی دستخوش تغییرات زیادی شد و اصطلاحات و کلمات اصیل ترکی جای کلمات عربی و فارسی را گرفت. در طول زمان هر دو زبان ترکی استانبولی و آذری دچار تغییراتی شدند و کلمات زیادی به هر دو زبان افزوده شد.
تفاوت ترکی استانبولی با ترکی آذری
زبان ترکی استانبولی و ترکی آذری در عین شباهت باهم تفاوتهایی نیز دارند. این دو زبان بیشتر در لهجه و گویش با هم متفاوت هستند. از طرفی حالت نوشتاری زبان ترکی استانبولی به شکل لاتین است. اما زبان نوشتاری ترکی آذری مانند زبان عربی می‌باشد. همچنین آواها و اصطلاحات این دو زبان نیز با هم تفاوت هایی دارند. در واقع کلمات در این دو زبان به شکل متفاوتی بیان می‌شوند.
مهمترین تفاوتهای زبان تکری استانبولی با ترکی آذری
درک مشترک
فرد مسلط به زبان آذری صحبت‌های روزمره یک فرد استانبولی زبان را می فهمد. اما در مورد مکالمات با موضوعات تخصصی و مهم ممکن است شخص آذری متوجه معنای بسیاری از واژگان و جملات نشود.
تفاوت در گرامر
این دو زبان در گرامر، تفاوتهای کمی با هم دارند. مثلاً اگر یک شخص آذری بخواهد زبان ترکی استانبولی را آموزش ببیند، به علت شباهت های بین واژگان و گرامر، می‌تواند بسیار سریعتر از یک فرد غیر آذری این زبان را فرا بگیرد.
خط نوشتاری متفاوت
مهمترین تفاوت ترکی استانبولی با ترکی آذری در شیوه نوشتن این دو زبان می‌باشد. ترکی آذری به زبان عربی و ترکی استانبولی به زبان لاتین نوشته می‌شود.
تفاوت در حروف
در ترکی استانبولی حروف «خ» و «ق» دیده نمی‌شود. تعداد حروف الفبای زبان ترکی استانبولی 29 حرف و ترکی آذری 32 حرف است.
تفاوت در ضمائر
زبان ترکی استانبولی با ترکی آذری در بخش ضمایر فقط در ضمیر اول شخص مفرد متفاوت است.
«من» در ترکی استانبولی = ben
«من» در ترکی آذری = mən
ضمیر اشاره در زبان آذری= həmin
ضمیر اشاره در زبان ترکی استانبولی: şu
تفاوت در حروف صدادار
حرف ترکی آذری o = حرف ترکی استانبولی u
حرف ترکی آذری ö = معادل حرف ترکی استانبولی ü
تفاوت در حروف بی‌صدا
تبدیل حرف ترکی استانبولی x به حرف آذری K در انتهای کلمات
تبدیل حرف ترکی استانبولی t به حرف آذری d در انتهای کلمات
تبدیل حرف ترکی استانبولی ç به حرف آذری c در انتهای کلمات
تبدیل حرف ترکی استانبولی p به حرف آذری b در انتهای کلمات
تبدیل حرف ترکی استانبولی k به حرف آذری g در انتهای کلمات
تفاوت در پسوندها
پسوند” در” در زبان ترکی استانبولی = ta te tan
” از” در زبان ترکی آذری = den dan de da